Bartolin kisti nedir?
Bartolin bezinin içi sıvı ile dolarak ele gelir bir hal alması durumuna ‘Bartolin Kisti’ denir. Bartolin bezleri, vajen girişinin hemen dışında, saat 4 ve 8 hizasında yerleşmiş iki taraflı yapılardır. Bartolin bezleri, normalde bir bezelye tanesi kadardır (0.5 cm. çapında) ve ele gelmezler. Cinsel aktivite sırasında salınan kayganlaştırıcı salgı üretirler. Bezlerin ürettiği salgı, 2.5 cm. uzunluğunda bir kanal ile iç dudaklara (labium minör) açılır.
Bartolin bezi kanalı tıkanırsa bezin ürettiği salgı içeride birikerek kistik bir hal alır. Bartolin kisti, tipik olarak tek taraflı oluşur. Kanal tıkanıklığının neden olduğu tam bilinmemektedir. Bartolin kisti enfekte olursa da Bartolin absesi gelişir.
Bartolin kist ve Bartolin abse bulguları nelerdir?
Çoğu kadın ele gelen kitle şeklinde farkeder. Az oranda oturma, yürüme gibi aktiviteler sırasında ağrı veya rahatsızlık hissine de neden olurlar.
Bartolin kisti enfekte olursa abseye dönüşür. İçi irinle dolu olan abseye ait şu şikayetler görülür:
- Vajen girişinde ele gelen ağrılı hassas kitle
- Otururken, yürürken rahatsızlık veya ağrı
- Lokal ısı artışı
- Kitle üzerindeki ciltte kızarıklık
Abse etkeni çok çeşitli bakterilerdir. Ciltte kolonize olmuş bakteriler yanında, E. Coli gibi sıklıkla gaitada bulunan bakteriler, çok nadir olarak da cinsel temasla bulaşan klamidya ve gonore de etken olabilir.
Tetkik gerekir mi?
Kist enfekte olmadıkça şikayet, ele gelen kitleden başka bir şey değildir. İnceleme gerekmez. Ancak abseye dönüşmüş ise vajen girişinde ele gelen ağrılı hassas kitle, yürürken veya otururken rahatsızlık, ilişki sırasında ağrı, lokal ısı artışı ve kızarıklık da olur ve enfeksiyon söz konusudur. Abse için sıklıkla kültür almaya gerek yoktur.
Kırk yaş üstünde kanser riski olduğundan kitleye eşlik eden bulgulara göre biyopsi gerekebilir.
Bartolin kisti nasıl tedavi edilir?
Tedavi kistin boyutuna, ağrı varsa şiddetine ve kistin enfekte olup abse oluşmasına göre değişir. Şikayet yoksa tedaviye de gerek olmayabilir. Henüz çok ufak bir şekildeyken farkedilirse evde sıcak kompres uygulanabilir. Tedavi gereği olursa seçenekler şunlardır:
Kist / Abse boşaltılması (drenaj): İçerik ufak bir kesi ile boşaltılır. Daha sonra içerde sıvı birikimi olasılığına karşı drenajı sağlamak için kist/abse içine balonu olan kateter, bu yoksa ince bir kare gaz konulur. Bir hafta sonra bu çekilir.
Antibiyotik tedavisi: Abse drenajı yapıldıktan sonra antibiyotik tedavisi başlanır.
Cerrahi: Tekrarlayan kistler enfekte olmadan, yani abseleşmeden cerrahi olarak çıkartılır (eksizyon). Başka bir yöntem de kistin cilde ağızlaştırılmasıdır (marsupiyalizasyon).
Bartolin kisti önlenebilir mi?
Bartolin kisti gelişimini önlemek mümkün değildir. Ancak, kondom ile güvenli ilişki ve dış genital bölgenin uygun şekilde temizliği Bartolin abse oluşumunu önleyebilir.