Tanım

Pelvik enflamatuar hastalık (Pelvic Inflammatory Disease = PID), kadın üreme sistemini etkileyen enfeksiyondur.

Kadın üreme sistemini oluşturan organlar şunlardır:

• Rahim (uterus): Fetüsü taşıyan organ
• Yumurtalıklar (överler): Yumurtayı salan organ
• Fallop tüpleri: Yumurtlama sonrası yumurtayı yakalayan, döllenme olursa embriyonun rahime ulaşmasını sağlayan organlar
• Vajen: Rahimi dış genital organlara bağlayan yapıdır.

Etkenler

Birçok bakteri PID’ye yol açabilir. En sık PID etkenleri cinsel temasla bulaşan enfeksiyon (CTBH) ajanları, özellikle klamidya ve gonoredir

Mekanizma

Bakteriler önce vajenden girerek vajinal enfeksiyona neden olur. Zamanla bakteriler yukarıya doğru ilerleyerek sırayla rahim ağzı, rahim, tüpler ve oradan da tüm pelvik bölgeye (leğen kemiklerinin oluşturduğu alt karın bölgesi) yayılır.

Risk faktörleri

PID ile ilişkilendirilen birçok risk faktörü korunmasız ilişkiyle alakalıdır. Çok nadir bazı rahim içine yapılan tıbbi müdahaleler de enfeksiyona neden olabilir.

Şikayetler

PID’nin erken döneminde hiçbir şikayetinizin farkında olmayabilirsiniz. İlerledikçe ve tedavi edilmezse şikayetler belirir. En tipik şikayet alt karın ağrısıdır. Sıklıkla kötü kokulu yoğun vajinal akıntı bulunur.

Acil başvuru şikayetleri

PID düşündüren şikayetler varsa hemen doktora başvurmalısınız. İhmal edilen, zamanında tedavi edilmeyen PID kalıcı hasarlara, hatta hayatı tehtid eden acil durumlara yol açabilir.

Tanı

PID tanısını ivedilikle koymak önemlidir. Şikayetleri geçiştirip gecikerek doktora gidildiğinde uzun dönemli sorunların gelişmiş olma riski artar. PID tanısı koyduran basit bir test yoktur. Ancak, öykü, muayene ve birkaç test ile olası neden bulunabilir.

İleri tetkikler

PID tanısı konduğunda üreme organlarında olası hasarı saptamak için ileri tetkik gerekebilir.  

• Pelvik ultrason: PID’de tüp veya yumurtalıklarda kitle saptanabilir. Karın içinde serbest mayii görülebilir.
• Endometriyal biyopsi: Rahim içi dokudan (endometriyum) örnek alınır.
• Laparoskopi: Karın içine bir kamera yardımı ile girilerek hem yapışıklık veya kitle tanısı hem de tedavisi için uygulanır.

Tedavi

PID tedavisinde antibiyotik kullanılır. Hastalık şiddetine göre hastaneye yatış ve damar yolundan ilaç tedavisi gerekebilir. İlaçlara ilk etkin yanıt alınıp şikayetleriniz hafiflediğinde  taburcu edilerek ağızdan ilaç tedavisi ile devam edilir. Partner tedavisi yapılmaz ise tekrar enfekte olabilirsiniz.

Komplikasyonlar

PID ihmal edilir, tedavi edilmez, tedavi gecikir veya tedaviye riayed edilmezse uzun dönemde geri dönüşümü olmayan hasarlara, hatta hayatı tehtid eden durumlara bile yol açabilir

Önlemler

En sık PID etkenleri cinsel temasla bulaşan enfeksiyonlar olduğu için gerekli önlemleri alarak PID riskini azaltabilirsiniz.