Disparoni nedir?

Cinsel ilişkiden hemen öncesi, ilişki sırasında veya sonrasında görülen ağrılı cinsel ilişkiye tıbbi olarak ‘Disparoni’ denir. Her iki cins için ağrılı cinsel ilişki söz konusu olabilir. Ama en sık kadınlarda görülür. Yaklaşık olarak dört kadından üçü yaşamlarının bir döneminde ağrılı ilişki bildirmiştir. En sık cinsel deneyimi olmayan ve perimenopoz/menopoz dönemindeki kadınlarda görülür. Bazıları için geçici bazıları için ise daha uzun süreli bir sorundur.

Disparoni ağrısının, sıklığı, şekli ve hissedildiği yerler farklılık gösterir. Kadınlarda ağrı vulva, vajen girişi, vajen, alt karın, bel, rahim, mesane veya makatda hissedebilir. Erkeklerde ise ağrı şikayeti penis, testis, kasık veya rektumdadır. Ağrı zaman ve karakteri ise :

• Sürekli ağrı
• Tekrarlayan ağrı
• Vajene giriş sırasında ağrı
• Tampon dahil vajene giren herşeyle ağrı
• Vajen yukarısı ve derinliklerinde hissedilen ağrı
• Yanma veya acıma şeklinde ağrı
• İlişki sonrası saatlerde süren zonklayıcı ağrı şeklinde olabilir.

Disparoni nedenleri nelerdir?

Disparoni, yapısal problemlerden psikososyal durumlara kadar çok çeşitli nedenlere bağlı olabilir. Yumurtalık kisti, vajinal enfeksiyon gibi jinekolojik bir durumun bulgusu olabileceği gibi cinsel isteksizlik (libido azlığı), uyarılamama gibi cinsel fonksiyon bozukluklarına da bağlı olabilir. Ancak çoğu kolayca tedavi edilebilen durumlara bağlıdır.

Kadınlarda disparoni nedenleri şunlardır:

• Doğumsal yapısal anomaliler – Doğumda var olan vajen gelişim anomalileri (kısmi gelişme, vajende bölme, kızlık zarının tamamen kapalı olması) ilişkide zorlanmaya bağlı ağrı nedenidir.
• Vajinal kuruluk – Birçok duruma bağlı gelişen vajinal kuruluk uyarılma sırasında kayganlığı sağlayacak salgıların az olması nedeniyle ilişki de sürtünme ile ağrı yapabilir.
  • Özellikle menopozda görülen hormonal bir durumdur.
  • İlişki öncesi yeterli uyarılma olmaması da kayganlaştırıcı salgı azlığına nedendir.
• Vajinal enfeksiyonlar
• Vulvodini – Dış genital bölge olan vulvada yaygın ağrı durumudur.
• Cilt hastalıkları – Bazı cilt hastalıkları dış genital bölgede (vulva) ülser, sulu veya kaşıntılı döküntü gibi durumlara neden olur. Hastada yanma, kaşıntı, ağrı gibi şikayetler görülür.
• Mesane ağrı sendromu – Mesanede ağrı ile beraber başka şikayetlerde görülür.
• Kronik pelvik ağrı – Göbek deliği altındaki bölgede 6 aydan fazla süren ağrıya denir.
• Doğum – Doğumdan sonraki birkaç ay boyunca ilişki ağrılı olabilir. Adet görmemeye bağlı hormonal değişiklikler bu dönemde kuruluk nedenidir. Doğuma bağlı yırtık onarımları da iyileşme süresinde ağrı nedeni olabilir.
• Endometriozis – Rahim iç döşemesinin rahim dışında bulunmasına bağlı gelişen tabloya ‘Endometriozis’ denir. Bu duruma bağlı özellikle oluşan yapışıklıklar varsa ilişki ağrılı olabilir.
• Jinekolojik kitleler – Myom, adenomyozis ve yumurtalık kisti disparoni şikayeti ile kendini beli edebilir.
• İlaçlar – Doğum kontrol hapları, ağrı kesiciler, antidepresanlar, sakinleştiriciler, tansiyon hapları, allerji ilaçları gibi bazı ilaçlar cinsel isteksizlik yapabilir.
• Sistemik hastalıklar – Eklem romatizması, diyabet, kanser, enflamatuvar barsak hastalığı, tiroid bozuklukları gibi bazı hastalıklar indirek olarak cinsel fonksiyon bozukluğuna neden olabilir.
• Ameliyat öyküsü – Geçirilmiş bir ameliyat kadında vücud algısında bozukluğa ve libidoda azalmaya neden olabilir.
• Ağrılı bir deneyim öyküsü – Geçmişte sizde olumsuz bir deneyim yaşamanıza neden olan ilişki, jinekolojik muayene, hatta tampon kullanım öyküsü bile sonradan sizde iz bırakabilir.
• Ruhsal sorunlar – Cinsellikle ilgili korku, utanç veya suçluluk hissi ilişki sırasında rahatlamanıza engel olabilir. Cinsel deneyimsizliğin verdiği ne yapacağını bilememe düşüncesi de gevşemenize engel olur. Tüm bunlar uyarılmanıza engeldir ve ilişki sırasında ağrı nedenidir. Stres ve yorgunluk da cinsel isteği (libido) azaltır.
• Partnerinizle ilişkinizde sorunlar – Partnerinizle ilgili olumsuz düşünceler cinsel uyarılmanıza engel olabilir. En sık sorun, cinsel istekdeki uyuşmazlıktır.
• Partnerin sağlık sorunları – Ereksiyon problemi, geç orgazm gibi cinsel fonksiyon bozukluğuna yol açan ilaç kullanımı veya hastalık da ağrılı cinsel ilişki nedenidir.
• Vajinismus – Vajen girişindeki kasların refleks olarak kasılmasına ‘Vajinismus’ denir. İlişki imkansız hale gelebilir. Farklı tedavi yöntemleri vardır.

Erkeklerde ağrılı cinsel ilişki nedenleri ise şunlardır:

• Enfeksiyonlar:
  • Prostat enfeksiyonu – Erkelerde ilişki sırasında oluşan salgının üretildiği organa ‘prostat’ denir. Bu organın enfeksiyonlarında salgı üretiminde sorun vardır.
  • Cinsel temasla bulaşan hastalıklar
• Cilt hastalıkları
• Partner veya kendi ile ilgili olumsuz düşünceler

Ne zaman doktora başvurmak gerekir?

İlişki sırasında sık veya şiddetli ağrı hissediyorsanız doktora başvurmanız gerekir. Önce detaylı bir öykü alınır.  Öyküde özellikle şunlar sorgulanır:

• Ağrı yeni mi başladı? Daha önceden de hep var mıydı?
• Ağrı doğumdan sonra mı başladı?
• Ağrı yüzeyel mi? Derinde mi? Her ikisi mi?
• Ağrıyı ne zaman ve nerede hissediyorsunuz?
• Farklı pozisyonlarda mı ağrı oluyor?
• Ağrı ilişkiden sonra devam ediyor mu? Ne kadar sürüyor?
• Ağrıya neden olan başka aktiviteler var mı?
• Partneriniz yardımcı olmaya çalışıyor mu?
• Ağrıya eşlik eden başka şikayetler var mı?
• Cinsel şiddet, istismar, kötü bir deneyiminiz var mı?
• Stres, depresyon, anksiyete, partnerinizle ilişki durumunuz nedir?

Sonra jinekolojik muayene yapılır. Hem dış hem de iç genital sistemde araştırılanlar şunlardır:

• Perinede yara, dikiş izi, yırtık
• Vulvada yaygın veya kitlesel anormal görüntü
• Vajende yapısal anatomik bozukluk, kuruluk, akıntı, kitle
• Anormal rahim ağzı görünümü
• Normalden iri rahim
• Rahim hareketlerinde kısıtlıklık veya ağrı
• Alt karın bölgesinde hassasiyet, ağrı, ele gelen kitle

Yaş, eşlik eden diğer şikayetler, öykü ve muayene bulgularınıza göre sizin için hangi testlerin gerekli olduğuna doktorunuz karar verecektir. Disparoni şikayeti ile başvuran hastalarda istenilen şunlardır:

• İdrar kültürü – İdrar yolları enfeksiyonu tanısında kullanılır.
• Kadınlarda vajinal ve servikal kültür – Vajen ve rahim ağzı kaynaklı enfeksiyon ajanlarını saptamak için istenir.
• Allerji testi – Kontakt dermatit varsa gerekir.
• Manyetik rezonans – Tüm alt batındaki kitlelerde aydınlatıcı bilgi verir.
• Psikolojik danışmanlık – Sorunun ruhsal olduğu düşünülürse uzmana yönlendirilir.

 

Disparoni nasıl tedavi edilir?

Disparoni tedavi etkene yöneliktir. Tedavilerin bir kısmı kalıcı olarak etkin olurken bir kısmı sadece ağrı şiddetini azaltmaya yöneliktir. Kadınlarda disparoni tedavi seçenekleri üç ana başlıkda toplanabilir:

• İlaç tedavileri
• Alternatif tedaviler
• Evde kendi kendine bakım

İlaç Tedavileri

• Antibiyotik veya antifungal ilaçlar – Vajen, rahim ağzı veya mesane enfeksiyon etkenlerine yönelik kullanılırlar.
• Vajen kuruluğunu giderici jel, krem veya tablet – Tedavi süresi ve uygulama zamanı doktorunuz tarafından belirlenir. Kimi ilişkiden önce uygulanır, kimisi de düzenli aralıklarla kullanılır.
• Cilt hastalıkları veya sistemik hastalıklara yönelik özgün tedaviler

Alternatif tedaviler

• Fizik tedavi – Vajen etrafındaki kasları gevşetmeye yarayan egzersizler öğretilir.
• Psikolojik danışmanlık – Kendiniz veya partnerinizle ilgili olumsuz düşünceler ya da geçmiş kötü deneyimlerin izleri ancak bu yolla aydınlanıp ilişki de başarı sağlanabilir.
• Seks terapisi – Partnerinizle tekrar nasıl yakınlık kurabileceğiniz ve iletişimi geliştirebileceğiniz konusunda yardım verilir.
• Cerrahi – Endometriozise bağlı olan ağrı için veya kronik pelvik ağrıda hem tanı hem de tedavi amacıyla yapılır.

Evde kendi kendine bakım

• İlişki öncesi su bazlı kayganlaştırıcı vajen girişine uygulanabilir.
• Siz ve partnerinizin gergin ve yorgun olmadığı zamanda birlikte olun.
• Partnerinizle ilişki sırasında duyduğunuz ağrı konusunda açıkça konuşun.
• İlişki öncesi ve sonrası mesanenizi boşaltın.
• İlişki öncesi ılık bir duş alın.
• İlişki öncesi ağrı kesici alınabilir.
• İlişki sonrası dış genital bölgede yanma hissi varsa soğuk uygulama yapın.

Disparoni önlenebilir mi?

Disparoniyi önlemek amacıyla önerilebilecek tek bir özgün uygulama veya tedavi yoktur. Ancak ilişki sırasında ağrıyı azaltmaya yönelik şu önlemleri alabilirsiniz:

• Doğum sonrası en az 6 hafta ilişkiye girmek için bekleyin.
• Vajende kuruluk varsa su bazlı kayganlaştırıcı kullanabilirsiniz.
• Menopozda olan kadınlar düzenli olarak östrojen içeren tablet veya kremler kullanabilir.
• Genital bölge temizliğini doğru ve düzenli uygulayın.
• Yılda bir düzenli jinekolojik muayene olun.
• Cinsel temasla bulaşan hastalıklardan korunmak için kondom kullanın.
• Vajinal ıslaklığı doğal olarak sağlamak için yeterli bir ön sevişme ve uyarılma süresi yaratın.

 

Sunum için lütfen tıklayın.