Human Papillomavirus (HPV) aşısı nedir ?

HPV aşısı "human papillomavirüs" adlı virüse karşı koruyucu bir aşıdır. Cilten cilde temas (en sık cinsel temas) ile bulaşan bir virüs olan HPV, rahim ağzı (serviks) kanserinin hemen hepsinden sorumludur.

Neden HPV aşısı olmalıyım ?

Farklı tiplerde HPV vardır ve farklı sağlık sorunlarına neden olurlar. HPV enfeksiyonları siğil ve rahim ağzı, vajen, vulva, penis, anüs, ağız ve yutak kanserine neden olur.  HPV enfeksiyonunun kimlerde kansere neden olacağını bilmek mümkün değildir. Bu yüzden HPV enfeksiyonunu önlemenin en iyi yolu HPV aşısıdır.

HPV nasıl bulaşır ?

HPV ile enfekte bir kişinin genital bölgesine, ağız veya genital bölge teması olan kişi HPV kapabilir. Bu sıklıkla oral, vajinal veya anal seks ile olur. Bu yüzden cinsel temasla bulaşan hastalıklar grubunda yer alan bir enfeksiyondur.  Ancak, HPV cinsel birliktelik olmadan da, yakın genital bölge teması ile de yayılabilir. HPV ile enfekte birçok kişi kendisinde HPV enfeksiyonu olduğunu bilmez. Bu yüzden, farkında olmadan partnerlere bulaştırma oranı çok kolay ve yüksektir.

HPV aşısı

Etkili oldukları HPV tiplerine göre 3 tip HPV aşısı vardır. Hepsinin ortak özellikleri vardır.  

HPV aşıları nelerdir?

Etkili oldukları HPV tiplerine göre 3 tip HPV aşısı vardır. Aşılar, en sık genital siğil ve/veya yüksek riskli kanser etkeni tipleri hedef almaktadır. En sık rahim ağzı kanseri etkeni HPV tip 16 ve 18’dir. En sık genital siğil etkeni HPV tip 6 ve 11’dir. Diğer 5 yüksek riskli HPV tipleri ise tip 31, 33, 45, 52, ve 58’dir.

Türkiye’de Gardasil-9 aşısı bulunmamaktadır.

Kaç yaşında aşı olmak idealdir ?

En çok önerilen aşı yaşı 11 – 12 olup 9 - 26 yaş arası aşılanmak uygundur. En iyi etkinlik HPV ile hiç temas etmeden önce aşılanma ile olur. Eğer bir HPV enfeksiyonunuz varsa aşı, artık sizi enfekte eden HPV tipine karşı koruma sağlamayacaktır.  

Aşı dozu yaşa göre belirlenir. Aşının etkinliği için önerilen dozlar tamamlanmalıdır. Aşı öncesi HPV taramasına gerek yoktur. Gardasil-9 aşısı, her iki cinsde 9-45 yaş arası uygulanma için onaylanmıştır.

HPV aşısının yan etkileri var mıdır ?

HPV aşısına bağlı hafif-orta şiddette yan etkiler görülebilir. Nadir de olsa aşıdan sonra bayılma olabilir. O yüzden aşı uygulaması ve sonrası 15 dakika muayene masasında kalınması önerilir.

Aşının kronik ağrı sendromuna neden olduğuna dair bilgiler vardır. Bu yüzden bazı ülkelerde zorunlu aşı programlarından çıkartılmış, bazı ülkelerde de bu hastalar için özellikli ağrı poliklinikleri açılmıştır.

Kime HPV aşısı yapılmamalıdır ?

HPV aşısı gebelere ve orta-şiddetli derecede hastalığı olanlara önerilmez. Allerjiniz varsa, özellikle maya veya latekse karşı, bunu doktorunuza söylemelisiniz. Ayrıca, ilk doza veya aşının içeriğindeki herhangi bir maddeye karşı yaşamı tehtid eden bir alerjik reaksiyon gelişti ise aşı olmamalısınız.

HPV aşısı ne kadar koruyucudur ?

Çalışmalar HPV aşısının içeriğindeki HPV tiplerine karşı en az 10 yıl koruyucu olduğunu ortaya koymuştur. Bazı araştırmacılar aşının koruyuculuğunun çok daha uzun sürdüğünü öne sürmüştür.

Ancak, HPV aşısı her tip HPV’ye karşı koruyucu olmadığından 21 yaşından sonra rahim ağzı kanser taraması önerilmektedir.

HPV aşısı her zaman işe yarar mı?

Aşı, içinde bulunduğu HPV tiplerine karşı yüksek koruyuculuğa sahiptir, özellikle rahim ağzı ve vajen kanserine ve siğillere karşı. Diğer tip HPV kanser riskini de azaltabilir.

Ancak aşıya rağmen başka tip HPV’ler ile enfekte olunabilir.

HPV aşısı olunca halen rahim ağzı kanser taraması yaptırmalı mıyım?

Evet. Tüm kadınlar, HPV aşısı olanlar dahil, rutin rahim ağzı kanser taraması yaptırmalıdır. Önerilen 21 yaşından sonra veya daha sonra cinsellik yaşanmaya başlandıysa ilk deneyimden bir yıl sonra rahim ağzı kanser taramasına "Pap smear" test ile başlanmasıdır.