Detaylı fetal anatomik tarama nedir ?
Bu detaylı ultrason incelemesi, en sık yapıldığı gebelik haftalarından dolayı, ‘ikinci trimester ultrason taraması’ ve temel gebe ultrasonundan daha kapsamlı olduğundan ‘ikinci düzey ultrason’ olarak da adlandırılır. İkinci trimester, 13 hafta + 0 günden 27 hafta + 6 güne kadar olan gebelik haftalarına denir. Detaylı ultrason sıklıkla 18-23. haftalar arası uygulanır.
Çoğu gebenin sağlıklı bir bebeği olacaktır. Ancak bazen bebeklerin gelişiminde veya organ sistemlerinde sorun olabilir. Bu detaylı featl anatomik ultrason incelemesi ile bebeğin büyüme ve gelişiminin normal olup olmadığı kontrol edilir. İkinci düzey ultrasonda temel fiziksel anomaliler ve gelişim bozukluğu varsa saptanması amaçlanır, fakat yanlış gidebilecek herşey yakalanamayabilir.
Detaylı fetal anatomik tarama nasıl uygulanır?
Detaylı fetal anotomik tarama için kullanılan ultrason, tıbbi bir uygulamadır. Mümkün olduğunca karanlık bir odada, kaliteli bir ultrason aleti ile ve bu işin uzmanı tarafından yapılır. Gebe düz bir muayene masasına uzanır, karın ön duvarı kasıklara kadar açlık olacak şekilde ultrason jeli uygulanır. Jel, ultrason probu ile cildiniz arasındaki teması kolaylaştırarak alınan görüntü kalitesini arttırır. Ultrason probu karın ön duvarında gezdirilerek, çeşitli planlar, açılar ve kesitlerden bebeğin görülmesi gereken tüm yapıları incelenir. İşlem ağrısızdır, ancak bazen bebeğe daha iyi yaklaşıp görüntü kalitesini arttırmak gerekir ki bu da karın ön duvarına basınç uygulayarak olur. Bebeğin anatomik yapıları iki-boyutlu dediğimiz görüntülerle değerlendirlir çünkü bunlar iç organların kesitlerini alarak incelemeyi mümkün kılar. ‘Üç boyut’, bebeğin dışardan bakarken hacimsel anlık görüntüsünü verir. ‘Dört boyut’ ise aslında fiziksel olarak sadece üç boyut olmasına rağmen, gerçek zamanlı ve hareketli olarak bebeğin hacimsel dış görünümünü veren ultrason için kullanılan yanlış bir termininolojidir. Üç veya dört boyut, yapısal anomalilerden en sık uzuvlarla ilgili şüpheli iki boyutlu görüntüleri doğrulamak için kullanılır. Bazen doktorunuzun konsantre olması gerekir, bu sırada sessiz kalacaktır ancak muayene sonrası sorularınızı mutlaka cevaplayacaktır.
Mesane dolu olarak gelmeniz bu hafta ultrasonunda önerilmez. Muayene, yaklaşık 30 dakika sürer. Ancak, bebek pozisyonuna, suyunun miktarına ve annenin kilosuna bağlı olarak işlem uzayabilir. Hatta bazen ara verilir, bazen de başka güne hasta çağrılabilir.
Detaylı fetal anatomik tarama sırasında bana birisi eşlik edebilir mi ?
Yanınızda birisinin bulunması tercih edilir. Bir sorun varsa yalnız olmayı istemeyebilirsiniz. Ancak, çocukla gelinmesi önerilmez.
Ultrasonun bana veya bebeğime bir zararı var mı ?
Ultrason ses dalgası kullanılan bir görüntüleme yöntemidir. Bilinen bir olumsuz etki rapor edilmemiştir.
Detaylı fetal anatomik tarama sırasında neler incelenir ?
Bebeğinizin tüm organları incelenip ölçüler alınır. Detaylı olarak beyin, kalp, batın organları, omurga, uzuvlar ve yüz görüntülenerek sorun var mı diye araştırılır. Gelişimi normal mi diye değerlendirilir. Çoğu zaman herşey normaldir, ancak bazen bir sorun veya şüphe olabilir. Bazı sorunlar diğerlerine göre daha net seçilebilir. Bazıları ise, örneğin kalp anomalileri, daha zor saptanır. Kimi anomali operasyon gerektirir, yarık dudak gibi. Kimi problem ise doğum sonrası uzman takibi gerektirir, bazı böbrek sorunları gibi. Az bir kısmında çok daha ciddi sorunlar saptanabilir, iç organ gelişiminin normal olmaması gibi. Bunların bir kısmında tedavi mümkün değildir, doğuma kadar veya doğumdan sonra bebek kaybedilebilir. Bebeğin eşi (plasenta) ve içinde yaşadığı amniyon sıvısı da incelenir.
Detaylı fetal anatomik tarama ile neler görülebilir ?
Nelerin bakılması gerektiğine dair standart bir liste vardır. Bazı durumlar gebeliğin ilerleyen haftalarında ortaya çıkar, barsak tıkanıklığı, bazı beyin anomalileri, bazı yapısal kalp anomalileri gibi. Çoğu bebekte sorun olmadığından normal detaylı ultrason sonucu ile gebelik takibine içiniz rahat devam edebilirsiniz.
Detaylı fetal anatomik tarama işlemine ait sorunlar var mıdır ?
Ultrason ile Down sendromu tanısı konulamaz. Bunun için genetik inceleme gerekir. Bazı durumlar ultrason ile de görülemez. Bir neden, sürecin gebeliğin ilerlemesi veya bebeğin doğması ile belirmesidir ya da gerçekten ultrason tanı koymak için yeterli değildir. Ultrason ile yapısal sorunlar tanımlanır (normal formda olup olmadığı) ancak fonksiyon hakkında bilgi vermez. Bu bilgi ile amaç bilgilendirmektir, kaygı uyandırmak değil. Bu kısıtlamalardan dolayı, yenidoğan muayenesini mutlak yaptırmalısınız. Bebeğin anne karnındaki pozisyonu veya annenin batın ön duvarı yapısı nedeniyle yeterli görüntü alınamazsa işleme ara verilir, hatta başka güne bile geri çağrılabilirsiniz.
Detaylı fetal anatomik tarama yaptırmak zorunda mıyım ?
Bu anomali taraması herkese önerilir, ancak yaptırmak zorunda değilsiniz. Bazıları sorun var mı diye bilmek ister. Kimisi de hiçbirşey bilmek istemez. Detaylı ultrason yaptırmasanız bile gebelik takibiniz normal devam eder.
Detaylı fetal anatomik tarama sonuçlarını ne zaman alabiliriz ?
Ultrason sırasında sorun olup olmadığını öğrenebilirsiniz. Muayene sonrası sonuç sizinle görüşülecektir. Takip eden doktorunuza yazılı bir rapor da verilecektir.
Detaylı fetal anatomik taramada sorun varsa ne yapılır ?
Bir sorun varsa veya şüphe uyandıysa ikinci bir görüş istenebilir. İleri tetkik gerekebilir. Bu durumda daha fazla bilgilendirilip karar vermeniz sağlanacaktır. Ultrason tüm sorunları saptayamaz ve ultrasonda saptanamayan bir sorun ile bebeğin doğma riski hep vardır.