Vajinal akıntı nedir?
‘Vajinal akıntı’ vajenden dışarı bulaşan salgı için kullanılan tıbbi bir terimdir. Kadında üreme çağında alt genital sistemde kuruluğu önleyecek bir salgı normalde vardır. Alt genital sistem, kadın üreme organlarından olan vajen (hazne) ve servikstir (rahim ağzı). Vajinal akıntı, vajen ve serviksden dökülen hücreler, bakteri, mukus ve sudan oluşur.
Vajen doğal ortamında bulunan ‘laktobasil’ denilen bakteriler, ortamdaki glikojeni östrojen etkisiyle kullanarak laktik asit üretir. Laktik asid sayesinde vajen ph’sı ve dış genital bölge (vulva) asidiktir (ph: 4.2-4.5).
Vajinal akıntı normal olabilir mi?
Evet. Adet gören her kadında kuruluğu önleyecek bir miktar vajinal salgı vardır. Normal bir akıntı beyaz, şeffaf veya koyu kıvamda olabilir. Ama sıklıkla kötü kokmaz.
Akıntı miktarı kişiden kişiye değişebileceği gibi kişinin farklı zamanlardaki akıntı miktar da değişir. Örneğin şu durumlarda akıntı miktarı artar: Gebelik, adet öncesi 2 hafta boyunca. Menapozda ise vajinal akıntı azalır.
Normalde vajinal salgı, adet sonrası akışkan, adet öncesi iki hafta boyunca daha koyu kıvamda, macun gibi uzayan bir akıntı karekterindedir. Bu değişiklikler yumurtlamaya kadar sperm geçişini kolaylaştırmak, yumurtlama sonrası ise dış ortamdan rahimi koruyucu etki için gerçekleşir.
Vajinal akıntı ne zaman anormaldir?
Vajinal akıntıda görülen şu değişiklikler olduğu zaman enfeksiyondan şüphelenilmelidir:
- Kıvam değişikliği: Süt kesiği veya köpüğümsü kıvam, belirgin derecede yoğun akıntı
- Renk değişikliği (sarı, yeşil, gri)
- Kötü koku (bozuk yumurta veya balık kokusu)
- Kaşıntı
- İlişki sonrası kanama, lekenlenme, ağrı
- Dış genitalde rahatsızlık hissi, kaşıntı, ödem
- Bel veya kasık ağrısı
- İdrar yaparken yanma, sık idrara çıkma hissi
- İlerlemiş vakalarda mide bulantısı, karın ağrısı, ateş
Anormal vajinal akıntı nedenleri nelerdir?
Anormal vajinal akıntı alt genital sistem (vajen, serviks) enfeksiyon bulgusudur:
- Vajinit
- Servisit
Vajinit nedir?
Vajinit, vajen duvarlarının enflamasyonudur.
Kadınların üçte biri yaşamları boyunca en az bir kere vajinit geçirir. Tüm yaş gruplarında, ama en sık üreme çağındaki kadınlarda görülür.
Doğal vajinal ortamın bozularak ph’nın değişmesi, ortamdaki doğal yapının elemanı olan bakteri ve mantarlar arasındaki dengeyi bozarak, vajen döşemesinin enflamasyonuna (vajinit) neden olur. En sık etkenler: mantar, bakteriyel vaginozis (vajen ortamını oluşturan doğal bakteriyel elemanların aşırı çoğalması), cinsel yolla bulaşan trichomoniazis (etken, protozoon cinsi olan trichomonas vajinalis’dir) ve menopozda görülen atrofik vajinittir.
Dört tip vajinit vardır:
- Mantar
- Bakteriyel
- Trichomonal
- Atrofik
Servisit nedir?
Servisit (rahim ağzı enfeksiyonu) cinsel temasla bulaşan hastalıklar (etkenler; klamidya, gonore, HPV, genital herpes), servikse travma (tampon, diyafram), kanser veya vajinit (en sık etkenler: üreoplasma üreolyticum, mycoplasma hominis) sonucu oluşabilir.
Erişkin yaş grubundaki kadınların yarısından fazlasında servisit, yaşamlarının bir döneminde mutlaka olmuştur. Ancak, kadınlar bulguların farkına varmadığından enfeksiyon olduğundan habersiz yaşarlar. Servisit tedavi edilmezse, enfeksiyonun yukarıya doğru ilerleyerek pelvik enflamatuar hastalık, dış gebelik, kısırlık, kronik pelvik ağrı, doğum sırasında komplikasyonlar, hatta serviks kanserine bile neden olabilir.
Anormal vajinal akıntı için risk faktörleri nelerdir?
Vajinit için gereken ön koşul, vajen florasının bozulmasıdır. Bunda etkili faktörler şunlardır:
- Uygun olmayan temizlik, kozmetik veya tekstil ürünleri
- Antibiyotik kullanımı
- Hormonal değişiklikler: gebelik, emzirme, menapoz
- Vajinal duş
- Spermisid
- Cinsel temas
Servisit için risk faktörleri de ise şöyledir:
- Cinsel temasla bulaşan hastalıklar
- Vajinit
- Servikse travma
- Servikal iritasyon (vajene uygulanan tamponun uzun süre kalması, vajinal duş)
- Allerji
Anormal vajinal akıntıda tanı ve tedavi nedir?
Tanı, klinik görünüm, mikroskobik inceleme veya kültür ile konur.
Tedavi, akıntı nedenine göre değişir: Mantar, mikroorganizmalar (bakteri, protozoon, virüs), flora bozukluğu. Hepsi farklı şekilde tedavi edilir.
Tedavi ağızdan ilaçlar, lokal pansuman, vajinal tablet veya krem veya bunların kombinasyonu şeklinde olabilir.
Bazı enfeksiyon ajanları saptanırsa partner tedavisi gerekir.
Vajinal akıntı önlenebilir mi?
Bazen. Yapılması önerilen ve önerilmeyen uygulamalar şöyle sıralanabilir:
Şu önlemler önerilir:
- Dış genital bölge temizliğinde kokusuz, sabun olmayan temizlik ürünleri, ılık su ile uygulanmalıdır.
- Vajinal duş (vajenin temizlik amacıyla sıvı ile yıkanması) önerilmez.
Kullanılması önerilmeyenler:
- Sıkı kıyafetler
- Kokulu banyo ürünleri
- Sprey ve pudra
- Kokulu ped veya tuvalet kağıdı, ıslak mendil.
- Günlük ped kullanımı
Tercih edenler için sadece dış genital bölge temizliği için ph’sı asidik (ph: 4.2-4.5) olan feminen hijyenik solüsyonlar önerilebilir.