Tüp Bebek Tedavisi (IVF) nedir?
Tüp bebek tedavisi (IVF) sıklıkla diğer kısırlık (infertilite) tedavi seçenekleri işe yaramadığında tercih edilen bir uygulamadır. Tüplerin tam kapalı olması durumu dışında, asla kısırlık tedavisinde ilk seçenek değildir. Yumurtlama tedavisi, cerrahi ve aşılama seçenekleri ile gebelik elde edilemeyen durumlarda sıra tüp bebek tedavisine gelir. En basit haliyle, laboratuvar ortamında yumurta ve spermin biraraya gelmesi ile oluşan embriyonun rahim içine verilmesi yöntemine ‘tüp bebek = in vitro fertilizasyon = IVF’ denir.
Tüp bebek tedavisinin aşamaları şunlardır:
- Yumurtlama tedavisi iğne şeklinde hormonlarla yapılır.
- Tam yumurtlama öncesi vajinal yoldan özel bir iğne ile ultrason eşliğinde girilerek yumurtalıklardan yumurta toplanır.
- Toplanan yumurtalar laboratuvar ortamında özel kaplarda spermler ile aynı ortama konur. Böylece spermlerin birçok yumurtayı döllemesi sağlanır.
- Bu işlemden 2-5 gün sonra döllenmiş yumurta/yumurtalar rahim içine verilir (embriyo transferi). Tutunup tutunmadıkları umutla beklenir.
Tüp Bebek Tedavisi (IVF) kimlere uygulanır?
Tüp bebek tedavisi (IVF) şu durumlarda uygulanır:
- Tüplerle ilgili problemler: Her iki tüpü ameliyatla alınmış veya tüpleri tıkalı olanlara (geçirilmiş dış gebelik, enfeksiyon, tüberküloz v.s.)
- Yumurtlama ve yumurtalık problemleri olanlar: Düşük yumurta rezervi (DOR) veya Polikistik Over Sendromu (PCOS) gibi yumurtlama problemleri, yumurtalık kistleri (örn: Endometriozis kisti vb.) olanlara
- İleri evre endometriosis: Rahim iç dokusunu oluşturan endometrium hücrelerinin, bu bölge dışındaki yerlerde yerleşmesidir. Bu hem yumurta hücresinin kalitesini bozup hem de yumurtanın rahime ulaşmasını engellemektedir.
- Erkekte spermle ilgili problemler olduğunda:
- Sperm sayısının az olması (Oligozoospermi): < 5 milyon/ml sperm olduğunda
- Ejekülatta hiç sperm hücresi olmaması (Azosperm)
- Sperm hareketliliğinin az olması veya hiç olmaması (Astenozoosperm)
- Normal sperm şekil ve yapısının (morfolojisinin) düşük oranda olması (Teratozoosperm)
- Meni miktarının az olması
- Sperm hücrelerinde yüksek DNA hasarı
- Yaygın karın içi yapışıklıkları
- > 40 yaş kadın ve gebe kalınamadığı durumlarda
- Çiftlerde genetik hastalıklar olması: Örneğin, Turner, Klinefelter, Talesemi, translokasyon varlığı, tek gen hastalıkları. Genetik hastalıkların varlığında embriyodan alınacak hücre biyopsisi ile ileri genetik testler yapılıp sağlıklı embriyolar belirlenerek nakledilir (PGD: preimplantasyon genetic diagnosis = preimplantasyon genetik tanı).
- Açıklanamayan infertilite: Yapılan incelemelerde herhangibir sorun bulunmamasına rağmen gebelik elde edilmemesi
- Diğer tedavi yöntemleriyle gebelik olmaması: Aşılamayla 3 kez denemeye rağmen gebe kalamayan çiftlerde
Erkek faktörüne özgü tüp bebek uygulamaları nedir?
Tüp bebek uygulamasında sıklıkla spermler yumurta hücresi içine enjekte edilir (intracytoplasmic sperm injection = ICSI). Bu işlem için sadece 1 sperm hücresi kullanılır. Tüp bebek tedavisi ile beraber uygulanan ICSI, düşük sperm sayısı veya anormal spermleri olan erkeklerde tercih edilir. Semende hiç spermi olmayan erkeklerde testis biyopsisi ile elde edilen spermler de ICSI uygulamasında kullanılabilir.