Kronik plevik ağrı nedir?
Alt karın bölgesinde 6 aydan fazla süren ağrıya ‘kronik pelvik ağrı’ denir. Ağrı kadın yaşantısını olumsuz etkiler ve yaşam kalitesini bozar. Sıklıkla üreme organlarını ilgilendiren bir ağrı söz konusudur. Bazen de ağrı, bu bölgede yer alan barsaklar veya mesane kökenlidir.
Ağrı gelip geçici veya sürekli olabilir. Bazen siklik bir düzeni vardır. Örneğin, adet kanaması sırasında oluşur. Bazen de yemek öncesi/sonrası, idrar yaparken, ilişki sırasında gibi belli zamanlarda gelişir.
Kronik pelvik ağrı nedenleri nedir?
Birçok durum kronik pelvik ağrı nedeni olabilir. Sıklıkla tek bir neden yerine fiziksel, psikolojik ve/veya sosyal faktörler birarada bulunur. Kimi kadında ise açıklayıcı bir neden bulunamayabilir. En sık saptanan nedenler şunlardır:
- Endometriozis: Rahim içini döşeyen tabakayı oluşturan hücrelerin rahim dışında yerleşip büyümesi durumuna ‘endometriozis’ denir. Bulundukları bölgede aynı hormonal uyarılara cevap vererek kanamalı odaklar oluştururlar. Sıklıkla ağrılı adet nedenidirler. İnfertilite ye de yol açabilirler.
- Pelvik enflamatuvar hastalık: Sıklıkla cinsel temasla bulaşan hastalıklar sonucu gelişen bir tablodur. Bazı kadınlarda ağrı tedaviden çok sonra gelişir. Bu hastalar da gebe kalma problemi yaşayabilir.
- İritabl barsak sendromu: Barsakları ilgilendiren bu rahatsızlık hem ağrı hem de barsak hareketlerlerine bağlı sorunların yaşandığı bir durumdur. Kabızlık, ishal veya her ikisi birden yaşanabilir.
- Ağrılı mesane sendromu: Bu rahatsızlığı olanlar mesane doldukça ağrı hisseder. Mesane boşaldıkça rahatladıkları için sıkça tuvalete giderler.
- Batın içi yapışıklıklar: Önceki enfeksiyonlara, endometriozise veya ameliyatlara bağlı oluşurlar.
- Pelvik alanda sıkışmış veya hasarlanmış sinirler
- Pelvik taban ağrısı: Pelvik döşemeyi oluşturan kasların sıkı ve hassas olmasına bağlı oluşan ağrı söz konusudur.
- Pelvik organ prolapsusu: Mesane, rahim veya rektumu yerinde tutan bağların gevşemesine bağlı organların sarkması
- Fibromyalji: Vücudun birçok yerinde ağrı hissedilmesi durumuna ‘fibromyalji’ denir.
- Depresyon (doğum sonrası depresyon dahil)
- Travmatik geçmiş deneyimler (cinsel şiddet/istismar)
Kronik pelvik ağrı tanısı nasıl konur?
Kronik pelvik ağrıda tanı detaylı öykü, jinekolojik muayene ve doktorunuzun uygun gördüğü tetkikler sonrasında konur.
Doktorunuz özgeçmiş ve soygeçmişinizde sağlık sorunlarını sorgular. Başvuru şikayeti olan ağrının tarif edilmesini sizden ister. Ağrının yeri, süresi, şiddeti, ağrıyı azaltan veya arttıran durumların olup olmadığı, varsa bunların ne olduğunu anlatmanızı ister. Bir ağrı günlüğü tutmanızı isteyebilir. Bu günlüğe ne zaman ağrı hissettiğiniz, ağrının yeri, şiddeti, ne kadar sürdüğü, ağrıyı etkileyen durumlar not edilir. Ayrıca şu sorular kronik pelvik ağrının nedenini açıklamaya yönelik önem taşır:
- Ağrınız adet kanamasıyla ilişkili midir?
- Ağrının barsak hareketleriyle ilişkisi var mı?
- İdrar yaparken ağrınız olur mu?
- Cinsel birliktelik sırasında ağrınız olur mu?
- Hiç enfeksiyonunuz oldu mu?
- Alt karın bölgesini ilgilendiren bir ameliyat geçirdiniz mi?
Ağrı yanında doktorunuz günlük yaşantınıza dair, uyku düzeni, iştah, genel sağlık durumunuz gibi konuları da sorgular. Geçmişte fiziksel veya cinsel istismara uğrayıp uğramadığınızın da bilinmesi gerekir.
Psikolojik durumunuz da kronik pelvik ağrıda önem kazanır. Çünkü uzun süren ağrı depresyona yol açar ki bu durum da varolan kronik pelvik ağrınızı şiddetlendirir. Ruh halinizle ilgili bilgi tedavi seçeneklerini değerlendirirken gözönüne alınması gereken bir durumdur.
Kan ve idrar testleri yanında, sistoskopi, kolonoskopi, sigmoidoskopi gibi görüntüleme yöntemleri ve hatta laparoskopik cerrahi bile gerekebilir. Bazen de mesane, barsak veya psikolojik şikayetlerin varlığına göre başka bir uzmanlık dalına yönlendirilirsiniz.
Kronik pelvik ağrı tedavisi nedir?
Kronik pelvik ağrı tedavisi etkene yöneliktir:
- Ağrı kesiciler
- Yaşam tarzı değişiklikleri: Düzgün postür ve düzenli egzersiz
- Doğum kontrol hapları
- Beslenme alışkanlığında değişiklikler: B1 vitamini ve magnezyum, sancılı adetlere iyi gelir.
- Fizik tedavi: Pelvik döşemeyi oluşturan kaslarda gevşeme sağlar.
- Psikolojik tedavi ve rehberlik: Ağrı ile başetmeyi ve ağrıyı yönetmeyi öğrenmenizi sağlar.
- Cerrahi: Ağrı nedenini ortadan kaldıran cerrahi uygulamalar mümkünse yapılır. Diğer tedavilere yanıt vermeyen pelvik ağrı da son seçenektir.
Bazı kadınlar özel ağrı kliniklerindeki uygulamalardan fayda görür. Bu kliniklerde uygulanan özel tedaviler şunlardır:
- Tetikleyici nokta enjeksiyonu: Kaslardaki belli bölgelere uygulanan enjeksiyonlardır.
- Sinir bloğu: Ağrıyı oluşturan belirli sinirlere yapılan enjeksiyonlarla ağrı baskılanır.
- Elektrik akımı ile ağrı blokajı: Hafif derece elektrik akımı veren bir aletle ağrı bloke edilir. Çoğunlukla cilde uygulanan aletler yanında bazen cerrahi olarak vücuda yerleştirilenler de vardır.
- ‘Biyofeedback’: belli kasları nasıl kontrol etmeniz gerektiğini öğreten bir tekniktir.
- Gevşeme egzersizleri
- Akupunktur