Myom nedir?
Myomlar rahimin kas dokusundan gelişen iyi huylu kitlelerdir. Kesinlikle bir kanser değillerdir. Sadece rahim kas dokusunun anormal büyümesi sonucu oluşan, yuvarlak ve sıklıkla sert kitlelerdir. Myomlar uzun süre küçük kalıp aniden büyüyebilecekleri gibi zaman içinde giderek yavaş yavaş da büyüyebilir. Büyürken çevre dokuya yaptıkları bası ile etraflarında yalancı bir kapsül oluştururlar.
Myomların boyutları, şekilleri ve yerleşimleri çok çeşitlilik gösterir. Rahimin içinde veya dış yüzeyinde yerleşebilirler. Yerleşim yerlerine göre şöyle adlandırılırlar:
- Subseröz: Rahim dış yüzeyinde
- İntramural: Rahim kas dokusu içinde
- Submüköz: Rahim düşemesinde (en iç tabaka)
Bazen de saplı olabilirler. Saplı olanlarına ‘pediküllü’ denir. Subserozal veya submüköz olanlar saplı olabilir.
Bir kadında tek veya çok sayıda olabilirler. Myomlar en sık 30-40 yaşlarında görülse de her yaşta gelişebilirler. Ameliyatla alınsalar bile sonradan yenileri oluşabilir.
Myoma ait şikayetler nelerdir?
Myomlar sıklıkla hiçbir şikayete neden olmaz. Ya rutin jinekolojik muayene sırasında ya da batında başka şikayetlere yönelik yapılan görüntüleme yöntemleri sırasında şans eseri saptanırlar. Şikayetler kitlenin boyutundan çok yerleşimine bağlı gelişir. Şu şikayetler görülebilir:
- Adetlerde değişiklik:
- Uzun, sık veya yoğun adet kanaması
- Ara kanama
- Kramp tarzında sancılı adet
- Kansızlık
- Ağrı:
- Karın, kasık veya makatta: Sıklıkla künt ve hafif şekilde ağrı
- İlişki sırasında
- Saplı olanlar kendi etrafında dönerse: Mide bulantısı ve kusmanın eşlik ettiği şiddetli akut batın ağrı
- Hızlı büyüme sırasında: Şiddetli, akut batın ağrısı
- Basıya bağlı gelişen şikayetler:
- Karın veya kasıklarda dolgunluk hissi
- Sık idrara çıkma
- İdrar yaparken zorlanma
- Kabızlık
- Barsaklarda gaz
- Ele gelen kitle:
- Karında
- Kasıkta
- Vajende: Rahim iç döşemesinden kaynaklı saplı myomlar rahim ağzından sarkarak vajende ele gelebilir.
- Düşük
- Gebe kalmakta zorluk
Myom tanısı nasıl konur?
Myomlar, sıklıkla rutin jinekolojik muayene sırasında saptanırlar. Ya muayenede ele gelen kitle olarak yada ultrason sırasında görüntülenebilirler.
Rahim iç dokusundan kaynaklı myom tanısı için bazen rahim içini çeşitli solüsyonlarla doldurarak kitle etkisi oluşması gözlenir. Kontrast madde kullanılarak yapılan ve X-ışını kullanılan yönteme ‘histerosalfingografi’ denir. Eğer rahim içi steril serum fizyolojikle doldurulurken ultrason eşliğinde gözlemlenirse bu işleme de ‘sonohisterografi’ denir. Nadiren rahim iç dokusu kaynaklı myom tanısında, rahim ağzından ince bir kamera ile girilerek, yine rahim içi özel bir solüsyonla doldurularak uygulanan ‘histereskopi’ uygulanabilir.
Bazen myom büyük veya çok sayıda ise komşu dokularla ilişkiyi, yerleşimlerini daha iyi anlamak için ‘MR’(manyetik rezonsans’ gerekebilir.
Ne zaman myom tedavisi gerekir?
Myomlarda tedavi gerekliliği hastanın şikayetine bağlıdır. Hiçbir şikayete neden olmayan myomlar tedavi gerektirmez. Bunların çoğu zaten küçüktür. Ancak şu şikayet veya bulgular tedavi gerektirir:
- Yaşam kalitesini bozan veya kansızlığa neden olan yoğun, sık veya sancılı adet kanamaları
- Ara kanama
- Rahim dışında başka bir organdan (tüpler, yumurtalık, barsak gibi) gelişen kitle ayrımı yapılamazsa
- Hızlı büyüme
- Gebe kalmakta problem
- Kasık veya alt karın ağrısı
Myomlar nasıl tedavi edilir?
Myom tedavisinde birkaç yol izlenebilir. Her tedavi seçeneğinin kendine özgü avantaj ve dezavantajları vardır. Tedavi seçenekleri şunlardır:
- İlaç tedavisi
- Cerrahi yöntemler:
- Myomun alınması (Myomektomi)
- Rahimin alınması (Histerektomi)
- Rahim iç döşemesinin yokedilmesi (Endometriyal ablasyon)
- Myoma olan kan akımının durdurulması (Uterin arter embolizasyonu = Myom embolizasyonu)
Benim için en uygun tedavi nedir?
Sizin için en iyi olan tedavi yöntemini seçerken şu noktalar gözönünde bulundurulmalıdır:
- Şikayetiniz nedir?
- Kaç yaşındasınız? (çoğu myom menopozla beraber küçülür)r menopause)
- İstediğiniz sayıda çocuğunuz var mı?
- Kansızlığınız var mı?
- Myom sayısı ve yerleşimi nedir?
- Diğer tedavi seçeneklerine ait avantaj ve dezavantajlar hakkında ne düşünüyorsunuz?
- Tedavi olmazsanız riskleriniz nedir?
Myom tedavisinde kullanılan ilaçlar nelerdir?
Bazı myomlar için ilaç tedavisi bir seçenektir. Myomun neden olduğu kanama ve ağrı şikayetleri ilaç tedavisine iyi cevap verir. Ancak ilaçlar myomun büyümesine engel olamayabilir. O zaman cerrahi yöntemlere başvurmak gerekir. Myom tedavisinde kullanılan ilaç seçenekleri şunlardır
- Hormonal doğum kontrol yöntemleri:
Hap, iğne, vajinal halka veya rahim içi araç olsun hormon içeren doğum kontrol yöntemleri hem kanama miktarını hem de adet sancısını azaltır. Progesteron içeren rahim içi araç, rahim boşluğunda şekil bozukluğuna neden olmayan myom varlığında uygulanabilir.
- Gonadotropin-salan hormon (GnRH) agonistleri:
Bu ilaçlar bir çeşit ‘yalancı’ menopoz’a sokarak hastaları adet kanamasını durdurur ve myomları küçültür. Bazen çok büyük myomlarda cerrahi öncesi myomu küçültmek için kullanılırlar. Böylece cerrrahi kolaylaşır, kanama miktarı azalır. Bu grup ilacın yan etkileri çok fazla ve ciddi olduğundan ancak kısa bir süre için (< 6 ay) kullanılırlar. İlaç kesilince myom eski boyutuna döner.
Myom tedavisinde hangi cerrahi yöntemler uygulanır?
- Sadece myomun çıkartılması: Myomektomi
Rahim yerinde kalarak sadece myom/myomlar çıkartılır. Çocuk sahibi olmak isteyen kadınlar için etkin bir yöntemdir. Ancak ileride yeni myomlar gelişebilir ve tekrar cerrahi gerekebilir. Myomektomi, uzun bir keşiden batına girilerek açık olarak (laparotomi), myomun yerleşimine göre batın ön duvarına açılan deliklerden içeriye yollanan aletler ile kapalı olarak (laparoskopi) veya rahim ağzından kamera ile rahim içne girilerek vajinal yoldan (histereskopi) yapılabilir.
- Rahimin alınması: Histerektomi
Bu ameliyat ile tüm rahim çıkartılır. Çocuk sayısını tamamlamış, ileri yaşta kadınlarda tercih edilir. Hastanın yaşına ve menopoz durumuna göre yumurtalık ve tüpler de alınabilir. Prensipte, başka tedavilere cevap vermemiş, diğer seçeneklerin mümkün olmadığı, çok büyük myom veya çok sayıda myom varlığında uygulanır.
Diğer Yöntemler
Çok uygulanmayan ama teknik olarak mümkün olan başka myom tedavi seçenekleri de vardır. Bunlar:
- Rahim iç döşemesini yok etme: Endometriyal Ablasyon
Vajinal yoldan rahim ağzından ince bir tüp gönderilerek uygulanan çeşitli enerji modaliteleri ile rahim iç dokusu hasarlanır. Sadece şiddetli kanaması olan kadınlarda uygulanan bir yöntemdir. Bu işlemden sonra gebe kalmak mümkün değildir.
- Myoma kan akımını engelleme: Uterin arter embolizasyonu = Myom embolizasyonu
Rahimi besleyen ana damar içine yerleştirilen ince bir tüpten (katater) çok ufak tanecikler içeren özel bir sıvı verilerek damarın tıkanması sağlanır. Kan akımı duran myomlar beslenemediği için küçülür. Bu işlem sonrası gebelik elde etmek mümkün olmayabilir.